Co to są środki bezpieczeństwa finansowego?

12 LUTEGO 2023

Ustawa AML z 2018 roku niesie za sobą szereg wymagań wobec osób wykonujących wiele różnych zawodów i profesji. Jako tzw. instytucje obowiązane, muszą one stosować wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego. Z artykułu dowiesz się czym są owe środki i w jaki sposób stosować je w swojej firmie.

Czym są środki bezpieczeństwa finansowego?

W odpowiedzi na to pytanie zajrzyjmy do Art. 33 Ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jest to tzw. ustawa AML. Jak można w niej przeczytać: "Instytucje obowiązane stosują wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego". Są to działania, które instytucje te mają obowiązek zastosować wobec swoich klientów i kontrahentów w zakresie określonym przez ustawę.

Dzięki wymaganym przez ustawę czynnościom, instytucje obowiązane mogą z większym prawdopodobieństwem ocenić ryzyko. Może to być ryzyko związane z zawarciem danej transakcji lub nawiązaniem stosunków gospodarczych. Jest to szczególnie ważne w przypadku takich instytucji jak m.in. banki, kantory walut czy pośrednicy ubezpieczeniowi. Głównym celem podejmowania tych środków bezpieczeństwa jest wykluczenie możliwości dokonywania transakcji, których celem jest pranie pieniędzy lub finansowanie terroryzmu.

Warto przeczytać: Kogo dotyczy ustawa AML, czyli co to jest instytucja obowiązana?

Co dokładnie obejmują środki bezpieczeństwa finansowego?

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu dokładnie podaje czym są wspomniane środki. Zgodnie z Art. 34 Ustawy, środki te obejmują następujące działania i czynności:

1. Identyfikacja i weryfikacja tożsamości klienta.
2. Identyfikacja beneficjenta rzeczywistego i weryfikacja jego tożsamości. W wybranych przypadkach również ustalenie struktury własności i kontroli.
3. Ocena stosunków gospodarczych.
4. Bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych klienta.

Z kolejnych akapitów dowiesz się na czym dokładnie polegają wymienione wyżej środki bezpieczeństwa finansowego. Znajdziesz również odpowiedź na pytanie o to, kto jest beneficjentem rzeczywistym. Dowiesz się też, jakie dane wchodzą w zakres "stosunków gospodarczych z klientem".

Czym jest identyfikacja i weryfikacja klienta?

Identyfikacja i weryfikacja tożsamości klienta, polega na sprawdzeniu, czy dana osoba naprawdę jest tą, za którą się podaje. W tym celu przedstawiciel instytucji obowiązanej może np. poprosić klienta o okazanie dokumentu tożsamości. Jest to również jedna z nielicznych sytuacji przewidzianych w polskim prawie, w której instytucja może sporządzić kopię takiego dokumentu. Co więcej, może przetwarzać zawarte w nim dane. Oczywiście, musi być to zgodne z obowiązkami wynikającymi z RODO.

Na czym polega identyfikacja i weryfikacja beneficjenta rzeczywistego?

Zanim damy odpowiedź na to pytanie, należy wyjaśnić, kim jest beneficjent rzeczywisty. Jest to każda osoba fizyczna, która dzięki nadanym jej uprawnieniom, sprawuje bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad klientem. Takim beneficjentem może być też każda osoba fizyczna, w imieniu której przeprowadza się daną transakcję. Może to być też osoba, w imieniu której nawiązuje się stosunki gospodarcze.

Instytucja obowiązana weryfikuje tożsamość beneficjenta rzeczywistego. W wybranych przypadkach, np. gdy klient jest osobą prawną, podejmuje czynności mające na celu ustalenie struktury własności i kontroli.

Co to jest ocena stosunków gospodarczych?

Kolejnym środkiem bezpieczeństwa finansowego jest ocena stosunków gospodarczych. Może to być np. analiza realizowanych uprzednio transakcji. Może to być też uzyskanie informacji na temat celu i charakteru tych stosunków, w zależności od sytuacji. Takiej oceny dokonuje oczywiście instytucja obowiązana.

Na czym polega bieżące monitorowanie stosunków z klientem?

Jak podaje Ustawa, bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych klienta obejmuje 3 rodzaje działań:

• Analiza transakcji w ramach stosunków gospodarczych. Dzięki niej instytucja upewnia się, że transakcje te są zgodne z wiedzą o kliencie i rodzaju jego działalności.
• Badanie źródła pochodzenia wartości majątkowych klienta. Jest to analiza środków finansowych i innych składowych majątku klienta. Odbywa się tylko w przypadkach uzasadnionych okolicznościami.
• Zapewnienie, że posiadane dokumenty, dane lub informacje dot. stosunków gospodarczych są na bieżąco aktualizowane. Analiza ryzyka nie może bowiem opierać się na błędnych czy nieaktualnych danych.

Powyższe środki bezpieczeństwa finansowego są stosowane przez instytucje obowiązane z różną intensywnością. Zgodnie z obecną wykładnią organów nadzoru stosować trzeba minimum wszystkie środki opisane w art. 34 ustawy. Oznacza to, że nie można żadnego z wymienionych elementów odpuścić, a jedynie zmniejszyć lub zwiększyć intensywność ich stosowania. Jest to adekwatne do dokonanej oceny ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. W przypadkach wyższego ryzyka, stosowane są wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego.