Kogo dotyczy ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu

11 STYCZEŃ, 2023

O ustawie AML najczęściej pisze się w kontekście przeciwdziałania praniu pieniędzy. Proceder ten nie jest łatwy do wykrycia. W związku z tym na poziomie unijnym wprowadzono prawo, mające ułatwić działania organów ścigających takie przestępstwa. Służy temu właśnie ustawa AML, której zapisami objętych zostało kilkadziesiąt rodzajów działalności. Są to tzw. instytucje obowiązane. Z artykułu dowiesz się czym jest taka instytucja i kogo obejmuje ustawa AML.

Czym jest ustawa AML?

Ustawą AML określana jest Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Skrót AML wywodzi się wprost od nazwy europejskiej dyrektywy Anti-Money Laundering. Wydaje się, że zapisy ustawy mogą dotyczyć zaledwie garstki działających na rynku przedsiębiorstw i instytucji. Nic bardziej mylnego! Oczywiście ustawa AML nie dotyczy całej populacji, a jedynie tzw. "instytucji obowiązanych". Warto jednak wiedzieć, że ich liczbę szacuje się aż na kilkadziesiąt tysięcy podmiotów! Czym są zatem instytucje obowiązane i kogo dokładnie dotyczy ustawa AML?

Jakich podmiotów dotyczy ustawa AML?

Ustawa AML, w tym głównie art. 2, obejmuje aż 25 rodzajów działalności , określanych jako instytucje obowiązane. Należą do nich m.in.

• Banki, instytucje kredytowe, instytucje finansowe.
• Instytucje płatnicze. Są to również tzw. małe instytucje płatnicze.
• Firmy i fundusze inwestycyjne.
• Zakłady ubezpieczeń.
• Pośrednicy ubezpieczeniowi.
• Kantory walut.
• Kantory walut wirtualnych.
• Notariusze
• Adwokaci, radcowie prawni, prawnicy zagraniczni.
• Doradcy podatkowi, biegli rewidenci.
• Księgowi i biura księgowe.
• Pośrednicy w obrocie nieruchomościami.
• Operatorzy pocztowi.
• Firmy prowadzące działalność związaną z hazardem.
• Fundacje i stowarzyszenia.
• Przedsiębiorcy przyjmujący lub dokonujący płatności gotówkowych na kwoty powyżej 10 000 euro. Może to być jedna transakcja lub kilka, które wydają się ze sobą powiązane.
• Firmy obracające dziełami sztuki.
• Instytucje pożyczkowe.

Jak widać, lista podmiotów, które podlegają ustawie jest bardzo długa. Na szczególną uwagę zasługuje pewien fakt. Można w ogóle nie prowadzić działalności ze sfery finansowej, księgowej czy inwestycyjnej, by stać się instytucja obowiązaną. Wystarczą wysokie kwoty zawieranych transakcji za gotówkę. Wtedy też podlega się ustawie, co wiąże się z pewnymi obowiązkami.

Instytucje obowiązane - warunki dodatkowe i wyłączenia

Czy każda z powyższych firm lub instytucji bezwzględnie zostaje na mocy ustawy AML określona jako instytucja obowiązana? Niekoniecznie. W przypadku różnych typów działalności występują pewne warunki, które muszą być spełnione. Tylko wtedy dany podmiot zalicza się do grona instytucji obowiązanych.

Przykładowo, fundacje muszą stosować przepisy ustawy AML tylko dla płatności powyżej 10 000 euro w gotówce. Radcowie prawni muszą natomiast stosować przepisy ustawy AML w przypadku gdy wykonują określone czynności. Dzieje się tak np. podczas zarządzania środkami pieniężnymi klienta. W przypadku notariuszy , ustawa obejmuje ich przede wszystkim w zakresie czynności dokonywanych w formie aktu notarialnego. Taką czynnością będzie np. sprzedaż nieruchomości. Pośrednicy nieruchomości są z kolei objęci ustawą AML, poza czynnościami związanymi z najmem lub dzierżawą nieruchomości. Występuje tu jednak limit do kwoty 10 000 euro miesięcznego czynszu.

Kto może podlegać ustawie? Praktyczne przykłady

Na pierwszy rzut oka, wydawać by się mogło, że Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, dotyczyć może jedynie dużych instytucji. Takich, które obracają pokaźnymi kwotami, jak np. banki czy zakłady ubezpieczeń. W praktyce, ustawą objęci są przedstawiciele kilkudziesięciu zawodów. Z wieloma z nich mamy mniej lub bardziej regularną styczność na co dzień. Może to być np.:

• księgowa, rozliczająca naszą firmę;
• przedsiębiorca prowadzący osiedlowy antykwariat;
• fundacja, którą wspieramy darowizną;
• właściciel kantoru, w którym wymieniamy walutę przed urlopem;
• pośrednik w obrocie nieruchomościami, pomagający nam w zakupie mieszkania;
• notariusz, u której sporządzamy akt notarialny.