Lista sankcyjna MSWiA - kompletny przewodnik 2025

📅 3 czerwca 2025

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) prowadzi krajową listę sankcyjną od 26 kwietnia 2022 roku. Lista obejmuje osoby i podmioty wspierające agresję Rosji na Ukrainę, naruszające prawa człowieka lub angażujące się w działania zagrażające demokracji i praworządności. Po dwóch znaczących nowelizacjach w 2025 roku zakres środków sankcyjnych został istotnie rozszerzony.

Lista sankcyjna MSWiA - co to jest?

Lista sankcyjna MSWiA to oficjalny wykaz osób i podmiotów objętych krajowymi środkami ograniczającymi, prowadzony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Na aktualnej liście sankcyjnej znajduje się 523 wpisy (428 osób fizycznych i 95 podmiotów gospodarczych) objętych sankcjami za wspieranie agresji na Ukrainę lub działania zagrażające bezpieczeństwu.

🔍 Jak sprawdzić czy jestem na liście sankcyjnej MSWiA?

Aby sprawdzić czy dana osoba lub podmiot znajduje się na liście sankcyjnej MSWiA:

Wejdź na oficjalną stronę Lista osób i podmiotów objętych sankcjami
Użyj wyszukiwarki SystemAML systemaml.pl/wyszukiwarka-list-sankcyjnych/ - przeszukuje wszystkie listy jednocześnie
Sprawdź w systemach compliance - instytucje finansowe mają obowiązek codziennego screeningu

Podstawy prawne i najważniejsze zmiany

Krajowa lista sankcyjna funkcjonuje na podstawie ustawy z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na państwo ukraińskie (Dz.U. 2022 poz. 835), która była dwukrotnie nowelizowana w 2025 roku:

📅 Nowelizacja z 9 stycznia 2025 r. (Dz.U. 2025 poz. 172)

Wykluczenie z zamówień publicznych - osoby i podmioty z listy nie mogą uczestniczyć w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego
Rozszerzone kompetencje GIIF w zakresie kontroli i blokad rachunków bankowych
Zwiększone uprawnienia KAS do przeprowadzania kontroli celno-skarbowych
Obowiązkowe raportowanie transakcji powyżej 100 000 EUR z państwami podwyższonego ryzyka

📅 Nowelizacja z 26 lutego 2025 r. (implementacja 13. pakietu sankcji UE)

Zakaz importu węgla, drewna i produktów stalowych z Federacji Rosyjskiej i Białorusi
Definicja "podmiotu pośredniczącego" - rozszerzenie odpowiedzialności łańcuchowej
Obowiązek wskazania użytkownika końcowego towarów w dokumentach celnych
Uproszczona procedura czasowego zamrożenia aktywów przed formalnym wpisem na listę

Aktualny stan krajowej listy sankcyjnej

Na dzień 3 czerwca 2025 roku lista sankcyjna MSWiA obejmuje:

Kategoria	Liczba wpisów
Osoby fizyczne	428
Podmioty gospodarcze	95
Łącznie wpisów	523
Wykreślenia (łącznie)	12
Nowe wpisy w 2025 r.	28

Lista jest systematycznie aktualizowana w odpowiedzi na bieżące wydarzenia i działania destabilizujące bezpieczeństwo międzynarodowe.

Skutki wpisu na listę sankcyjną MSWiA

Wpis na listę sankcyjną MSWiA powoduje natychmiastowe i poważne konsekwencje:

💰 Konsekwencje finansowe

Zamrożenie wszystkich aktywów - rachunki bankowe, inwestycje, nieruchomości
Brak dostępu do środków finansowych - niemożność wypłaty, przelewów, transakcji
Utrata źródeł dochodów - zakończenie umów, kontraktów, współpracy biznesowej

🏢 Konsekwencje biznesowe

Wykluczenie z zamówień publicznych (od stycznia 2025)
Utrata kontraktów z instytucjami finansowymi i firmami compliance
Niemożność prowadzenia działalności gospodarczej w normalnym trybie
Problemy z dostawcami i klientami unikającymi współpracy

⚖️ Konsekwencje prawne

Odpowiedzialność karna za naruszenie sankcji (do 20 mln zł grzywny)
Kontrole KAS i innych organów
Ograniczenia w podróżowaniu (w przypadku sankcji wizowych)

Studia przypadków - realne przykłady wpływu sankcji

📊 Przypadek 1: Sieć sklepów sportowych Go Sport

Sytuacja: Firma Go Sport, sieć sklepów sportowych działająca w Polsce, została wpisana na listę sankcyjną MSWiA ze względu na powiązania kapitałowe z rosyjskimi inwestorami.

Konsekwencje wpisu:

❌ Zamrożenie rachunków bankowych - natychmiastowa utrata dostępu do środków finansowych
❌ Zerwanie umów przez dostawców - partnerzy biznesowi wycofali się ze współpracy
❌ Problemy z wypłatami wynagrodzeń - trudności w obsłudze pracowników
❌ Utrata możliwości prowadzenia normalnej działalności - ograniczenia w transakcjach handlowych

📊 Przypadek 2: Przedsiębiorstwo spożywcze Maga Food

Sytuacja: Maga Food, firma z branży spożywczej, znalazła się na liście sankcyjnej z powodu powiązań z białoruskim kapitałem.

Konsekwencje wpisu:

🏦 Odmowa usług bankowych - banki zerwały współpracę zgodnie z wymogami prawa
📦 Problemy z łańcuchem dostaw - dostawcy unikają współpracy z podmiotem na liście
💼 Utrata kontraktów B2B - klienci biznesowi przerywają umowy
⚖️ Kontrole organów państwowych - wzmożona kontrola KAS i innych instytucji

📊 Przypadek 3: Instytucja finansowa

Sytuacja: Polski bank średniej wielkości wykrył podczas rutynowego screeningu, że jeden z klientów korporacyjnych znalazł się na liście sankcyjnej MSWiA.

Działania podjęte przez bank:

⏰ Natychmiastowe zamrożenie rachunków - w ciągu 24 godzin od wykrycia
📞 Zgłoszenie do GIIF - obowiązkowe raportowanie w trybie pilnym
🚫 Zerwanie relacji biznesowej - zakończenie wszystkich produktów i usług
📋 Dokumentacja procedury - szczegółowe udokumentowanie wszystkich działań

Koszty dla banku:

Koszty operacyjne: czas pracy zespołu compliance, koszty prawne
Koszty reputacyjne: ryzyko wizerunkowe związane z obsługą podmiotu sankcyjnego
Koszty utraconych możliwości: utrata przychodów z relacji z klientem

💡 Wnioski z analiz przypadków

Kluczowe obserwacje:

⚡ Natychmiastowość skutków - sankcje działają od momentu wpisu na listę
🔄 Efekt domina - wpis wpływa na całą sieć relacji biznesowych
📈 Wysokie koszty compliance - instytucje finansowe ponoszą znaczne koszty weryfikacji
⚖️ Brak możliwości normalnego funkcjonowania - faktyczna niemożność prowadzenia działalności

Statystyki wpływu (dane MSWiA):

523 wpisy na liście (stan na czerwiec 2025)
Ponad 1,3 mld EUR zamrożonych aktywów
95 podmiotów gospodarczych objętych sankcjami
12 wykreśleń od początku funkcjonowania listy

Zakres dostępnych środków sankcyjnych

Krajowe środki ograniczające obejmują następujące kategorie:

🔒 Zamrożenie aktywów finansowych

Zamrożenie wszystkich funduszy i zasobów gospodarczych
Zakaz udostępniania środków finansowych osobom z listy
Obowiązek natychmiastowego zgłoszenia wykrytych aktywów do GIIF

🚫 Wykluczenie z zamówień publicznych (od 9 stycznia 2025)

Zakaz uczestnictwa w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego
Wykluczenie z postępowań koncesyjnych
Kontrola zamawiających przez Urząd Zamówień Publicznych

📦 Ograniczenia handlowe i importowe

Zakaz importu określonych kategorii towarów (węgiel, drewno, stal)
Obowiązek wskazania użytkownika końcowego w dokumentach celnych
Rozszerzone kontrole celne dla towarów z państw wysokiego ryzyka

📊 Obowiązki raportowe instytucji

Banki i instytucje finansowe - natychmiastowe zgłoszenie wykrytych powiązań
Przedsiębiorcy - raportowanie transakcji > 100 000 EUR
Zamawiający publiczni - weryfikacja kontrahentów przed zawarciem umowy

Kryteria i procedura wpisu na listę

Przesłanki wpisu

O wpisaniu na krajową listę sankcyjną decyduje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Decyzja może zostać podjęta wobec osób i podmiotów:

Bezpośrednio lub pośrednio wspierających:
- Agresję Rosji na Ukrainę
- Poważne naruszenia praw człowieka
- Represje wobec społeczeństwa obywatelskiego
- Działalność zagrażającą demokracji lub praworządności w Rosji lub na Białorusi
Zagrażających bezpieczeństwu narodowemu RP (nowa przesłanka od 9 stycznia 2025)
Bezpośrednio związanych z wyżej wymienionymi ze względu na powiązania:
- Osobiste, organizacyjne
- Gospodarcze, finansowe

Procedura wpisywania

Wniosek może złożyć Minister MSWiA, KAS, GIIF lub inne uprawnione organy
Decyzja wydawana przez Ministra MSWiA
Wykonalność natychmiastowa od momentu publikacji
Publikacja na stronie gov.pl i w Monitorze Polskim

Obowiązki instytucji według ustawy AML

Zgodnie z art. 117 ustawy AML, instytucje obowiązane muszą:

📋 Codzienne obowiązki screeningu

Codzienne przeszukiwanie baz danych klientów względem list sankcyjnych
Natychmiastowe zgłoszenie do GIIF w przypadku wykrycia powiązań
Dokumentowanie wszystkich przeprowadzonych kontroli

🔍 Procedury weryfikacji

Screening przy nawiązywaniu relacji gospodarczej
Monitoring ciągły podczas trwania współpracy
Weryfikacja beneficjentów rzeczywistych i osób reprezentujących

📞 Raportowanie do GIIF

Termin: niezwłocznie po stwierdzeniu powiązań
Forma: elektroniczna przez system STR
Zakres: wszystkie podejrzane transakcje i powiązania

💡 Zobacz także: Bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych - szczegółowe informacje o codziennych obowiązkach monitorowania klientów i transakcji.

Kto musi weryfikować kontrahentów na listach sankcyjnych?

W obliczu rosnących regulacji weryfikacja kontrahentów na listach sankcyjnych stała się kluczowym obowiązkiem dla wielu firm w Polsce. Nieprzestrzeganie wymogów może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi i finansowymi.

🏛️ Instytucje obowiązane (wymóg prawny)

Pełny zakres obowiązków AML - muszą codziennie sprawdzać klientów:

🏦 Sektor bankowy i finansowy

Banki krajowe, oddziały banków zagranicznych (Art. 117 ustawy AML)
Kantory, instytucje płatnicze, SKOK-i (Art. 2 ust. 1 pkt 5-7)
Zakłady ubezpieczeń, brokerzy ubezpieczeniowi (Art. 2 ust. 1 pkt 3-4)

⚖️ Usługi prawne i doradcze

Notariusze, adwokaci, radcowie prawni (Art. 2 ust. 1 pkt 12-13)
Biura rachunkowe, doradcy podatkowi (Art. 2 ust. 1 pkt 14)

🏢 Pozostałe sektory

Pośrednicy w obrocie nieruchomościami (Art. 2 ust. 1 pkt 15)
Jubilerzy, handlarze dziełami sztuki (Art. 2 ust. 1 pkt 16-17)

⚠️ Kary za uchybienia: Do 20 mln zł grzywny + odpowiedzialność karna

🌐 Sektory wysokiego ryzyka (zalecane)

Firmy międzynarodowe powinny weryfikować ze względu na:

✅ Handel z krajami wysokiego ryzyka (Rosja, Białoruś, Iran, Korea Północna)
✅ Import/eksport - kontrole KAS i celne
✅ Logistyka i transport - ryzyko tranzytu towarów objętych sankcjami
✅ Technologie dual-use - produkty podwójnego zastosowania

Ryzyko dla firm:

💰 Straty finansowe - zerwane kontrakty, zamrożone płatności
🏢 Szkody reputacyjne - powiązania z podmiotami sankcyjnymi
⚖️ Konsekwencje prawne - kontrole KAS, postępowania karne

🏛️ Zamówienia publiczne (obowiązek od 2025)

Nowe wymogi wprowadzone nowelizacją z 9 stycznia 2025:

📋 Zamawiający publiczni - muszą weryfikować wykonawców przed zawarciem umowy
🚫 Wykluczenie z postępowania - automatyczne dla podmiotów na liście sankcyjnej
🔍 Kontrola UZP - Urząd Zamówień Publicznych monitoruje przestrzeganie
📊 Obowiązek dokumentowania - dowody przeprowadzonej weryfikacji

🏪 Małe firmy lokalne (dobra praktyka)

Ryzyko mniejsze, ale weryfikacja zalecana w przypadku:

⚫ Ryzyko niskie - weryfikacja sporadyczna

Klienci lokalni - polskie firmy z lokalnego rynku

🟡 Ryzyko średnie - weryfikacja dostawców

Import towarów - szczególnie z krajów wysokiego ryzyka

🔴 Ryzyko wysokie - weryfikacja obowiązkowa

Współpraca międzynarodowa - partnerzy z Rosji, Białorusi, Iranu
Branże regulowane - finanse, prawo, nieruchomości

Korzyści weryfikacji dla małych firm:

🛡️ Ochrona przed stratami - unikanie współpracy z podmiotami ryzyka
📈 Budowanie zaufania - profesjonalne podejście do compliance
⚖️ Minimalizacja ryzyka prawnego - proaktywne działanie

🔍 Jak przeprowadzić weryfikację kontrahentów?

Metoda 1: Ręczna weryfikacja (dla małych firm)

Lista MSWiA: gov.pl/mswia/lista-osob-i-podmiotow
Lista UE: Skonsolidowana lista sankcji
Lista OFAC: Treasury.gov sanctions

Metoda 2: Narzędzia automatyczne (zalecane)

🚀 SystemAML: systemaml.pl/wyszukiwarka-list-sankcyjnych
- Przeszukuje wszystkie listy jednocześnie
- Aktualizacja w czasie rzeczywistym
- Masowa weryfikacja baz danych klientów
- API dla integracji z systemami IT

📈 Dlaczego weryfikacja jest kluczowa w 2025?

Rosnące wymogi regulacyjne:

✅ Nowelizacje ustawy sankcyjnej - nowe obowiązki i wyższe kary
✅ Rozszerzone kompetencje KAS - więcej kontroli firm
✅ Digitalizacja compliance - automatyzacja procesów weryfikacji
✅ Presja międzynarodowa - harmonizacja z wymogami UE

💡 Praktyczne zalecenia

Dla wszystkich firm:

🔄 Ustanów procedury weryfikacji kontrahentów
📋 Dokumentuj wszystkie przeprowadzone kontrole
🔔 Monitoruj zmiany na listach sankcyjnych
📚 Szkol zespół w zakresie wymogów compliance
🛠️ Wykorzystaj narzędzia automatyzujące weryfikację

🎯 Zacznij już dziś - koszt weryfikacji jest znikomy w porównaniu z potencjalnymi stratami i karami!

Rola KAS, GIIF i innych organów

🏛️ Krajowa Administracja Skarbowa (KAS)

Nowe kompetencje od 2025 roku:

113 kontroli przeprowadzonych od 2024 r. w związku z sankcjami
25 wniosków o wpis na listę (16 pozytywnych decyzji)
Rozszerzone uprawnienia do kontroli celno-skarbowej
Współpraca z organami UE w zakresie egzekwowania sankcji

🔍 Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF)

Rozszerzone kompetencje:

Prawo do natychmiastowego zamrożenia rachunków
Kontrola zgodności raportowania przez instytucje obowiązane
Analiza podejrzanych transakcji finansowych
Współpraca międzynarodowa z jednostkami FIU

🏢 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji

Decyzje o wpisie/wykreśleniu z listy
Koordynacja z organami UE
Publikacja i aktualizacja listy
Nadzór nad egzekwowaniem sankcji

Procedury odwoławcze i wykreślenia

⚖️ Prawo do odwołania

Termin: 30 dni od doręczenia decyzji o wpisie
Organ: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Podstawa: art. 5 ustawy sankcyjnej

📊 Statystyki skuteczności odwołań

Złożone skargi: dane niepubliczne
Wykreślenia łącznie: 12 osób/podmiotów
Skuteczność: ok. 2,3% (12 wykreśleń / 523 wpisy)
Orzecznictwo: sądy w większości przypadków podtrzymują decyzje ministra

🏛️ Najważniejsze zasady orzecznicze

Brak legitymacji procesowej wspólnika spółki objętej sankcjami (NSA)
Priorytet interesu publicznego nad interesem indywidualnym
Wysoki próg dowodowy dla uchylenia decyzji ministra
Natychmiastowa wykonalność decyzji mimo toczącego się postępowania

Wyjątki i licencje na "omijanie sankcji"

💡 Kiedy możliwa płatność mimo sankcji

Zezwolenia Ministra Finansów dla:

Transakcji humanitarnych
Płatności za podstawowe potrzeby (żywność, czynsz, leki)
Opłat sądowych i prawniczych
Wcześniej zawartych umów (pod warunkami)

Procedura uzyskania licencji:

Wniosek do Ministra Finansów
Uzasadnienie potrzeby płatności
Przedstawienie dowodów humanitarnego charakteru
Decyzja w terminie 30 dni

Jak wyszukiwać i automatyzować wyszukiwanie na listach sankcyjnych

🔍 Oficjalne źródła

Strona MSWiA: Lista osób i podmiotów objętych sankcjami
Monitor Polski: Publikacja decyzji ministerialnych
Portal informacyjny: Bieżące komunikaty i aktualizacje

💻 Narzędzia automatyczne

Wyszukiwarka SystemAML: https://systemaml.pl/wyszukiwarka-list-sankcyjnych/

Przeszukiwanie wszystkich krajowych i międzynarodowych list
Aktualizacja w czasie rzeczywistym
Eksport wyników do systemów IT

API dla instytucji: Dokumentacja techniczna

Automatyczna integracja z systemami bankowymi
Webhook o aktualizacjach list
Masowe przeszukiwanie baz klientów

📱 Częstotliwość aktualizacji

Lista MSWiA: Ad hoc, zazwyczaj co 2-4 tygodnie
Listy UE: Co tydzień (czwartek)
OFAC: Codziennie (aktualizacje)
SystemAML: Synchronizacja w czasie rzeczywistym

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

❓ Jak sprawdzić czy jestem na liście sankcyjnej MSWiA?

Sprawdź na oficjalnej stronie MSWiA lub użyj wyszukiwarki SystemAML która przeszukuje wszystkie listy sankcyjne jednocześnie.

❓ Jakie są skutki wpisu na listę sankcyjną MSWiA?

Skutki wpisu na listę sankcyjną obejmują: zamrożenie wszystkich aktywów finansowych, zakaz udostępniania środków, wykluczenie z zamówień publicznych, utratę kontraktów biznesowych i możliwość kar do 20 mln zł.

❓ Jak złożyć odwołanie od wpisu na listę sankcyjną?

Procedura odwołania od wpisu na listę sankcyjną: złóż skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w terminie 30 dni od doręczenia decyzji. Skuteczność odwołań wynosi około 2,3%.

❓ Czy można prowadzić działalność gospodarczą po wpisie na listę?

Nie - wpis na listę sankcyjną uniemożliwia normalną działalność gospodarczą. Obowiązuje zakaz udostępniania środków finansowych, wykluczenie z zamówień publicznych i utrata dostępu do usług bankowych.

❓ Kto decyduje o wpisie na listę sankcyjną MSWiA?

O wpisie na listę sankcyjną decyduje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Wniosek może złożyć MSWiA, KAS, GIIF lub inne uprawnione organy.

❓ Ile osób znajduje się na liście sankcyjnej MSWiA?

Na dzień czerwiec 2025 na liście sankcyjnej MSWiA znajduje się 523 wpisy: 428 osób fizycznych i 95 podmiotów gospodarczych. Z listy wykreślono łącznie 12 osób/podmiotów.

❓ Czy lista MSWiA jest zintegrowana z wykazami UE?

Tak, krajowa lista sankcyjna komplementuje listy unijne. Instytucje muszą weryfikować względem wszystkich obowiązujących wykazu restrykcji.

❓ Jak często należy sprawdzać listę sankcyjną?

Codziennie - zgodnie z art. 117 ustawy AML instytucje obowiązane mają obowiązek systematycznej weryfikacji klientów.

❓ Czy członkowie rodziny podmiotu z listy są automatycznie objęci sankcjami?

Nie - każdy wpis wymaga indywidualnej decyzji ministra opartej na konkretnych przesłankach prawnych.

❓ Ile kosztuje weryfikacja kontrahentów na listach sankcyjnych?

Koszty weryfikacji są zróżnicowane: ręczna weryfikacja na oficjalnych stronach jest bezpłatna, ale czasochłonna. SystemAML oferuje profesjonalne pakiety.

❓ Jak długo należy przechowywać dokumentację weryfikacji sankcyjnej?

Dokumentacja weryfikacji musi być przechowywana przez 5 lat od zakończenia stosunków gospodarczych z kontrahentem, zgodnie z art. 117 ustawy AML. Zaleca się zabezpieczenie cyfrowe dokumentów.

❓ Czy objęcie sankcjami wpływa na rodzinę i współmałżonka?

Sankcje nie rozciągają się automatycznie na rodzinę, ale mogą być objęte wspólne aktywa małżeńskie i rachunki bankowe. Każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy prawnej.

❓ Czy można prowadzić biznes przez osoby trzecie po wpisie na listę?

Nie - prowadzenie działalności przez "słupy" lub osoby podstawione w celu obejścia sankcji jest nielegalne. Grozi to karami do 20 mln zł dla wszystkich zaangażowanych osób.

❓ Jak często aktualizować weryfikację kontrahentów?

Weryfikacja powinna być aktualizowana przy każdej nowej współpracy oraz minimum raz na kwartał dla stałych kontrahentów. Lista MSWiA jest aktualizowana co 2-4 tygodnie.

❓ Co grozi za nieprawidłową weryfikację kontrahentów?

Nieprawidłowa weryfikacja może skutkować karami administracyjnymi do 20 mln zł, odpowiedzialnością karną oraz kontrolami KAS. Obowiązek dotyczy wszystkich firm, nie tylko instytucji finansowych.

Źródła i akty prawne

📋 Podstawowe akty prawne

Ustawa z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na państwo ukraińskie (Dz.U. 2022 poz. 835)
Ustawa z 9 stycznia 2025 r. o zmianie ustawy sankcyjnej (Dz.U. 2025 poz. 172)
Nowelizacja z 26 lutego 2025 r. implementująca 13. pakiet sankcji UE
Ustawa z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (art. 117)

🔗 Przydatne linki

Dowiedz się więcej na temat sankcji i szczególnych środków ograniczających