Kim jest osoba zajmująca eksponowane stanowisko polityczne (PEP)

📅 2 CZERWCA 2025

Osoba zajmująca eksponowane stanowisko polityczne (PEP) to termin używany w kontekście ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. W Polsce, PEP jest zdefiniowany w Ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 1 marca 2018 roku. Termin ten odnosi się do osób pełniących istotne funkcje publiczne w kraju lub za granicą, aktualnie lub w okresie co najmniej 12 miesięcy od zakończenia pełnienia funkcji.

Jeśli zastanawiasz się "kim jest osoba eksponowana politycznie" lub "co oznacza status PEP", ten artykuł wyjaśni wszystkie istotne kwestie związane z osobami politycznie eksponowanymi.

PEP co to? - definicja

PEP co to? PEP to skrót od angielskiego "Politically Exposed Person" (osoba eksponowana politycznie). Status PEP oznacza, że dana osoba zajmuje lub zajmowała w ciągu ostatnich 12 miesięcy wysokie stanowisko publiczne, które naraża ją na zwiększone ryzyko korupcji. Osoby o statusie PEP podlegają szczególnym procedurom bezpieczeństwa w bankach i innych instytucjach finansowych.

Co to znaczy eksponowane stanowisko polityczne - definicja PEP

Koncepcja eksponowanego stanowiska politycznego wywodzi się z międzynarodowych standardów FATF (Financial Action Task Force), organizacji która ustala globalne standardy przeciwdziałania praniu pieniędzy. FATF w swoich rekomendacjach uznaje, że osoby pełniące wysokie funkcje publiczne są naturalnie narażone na zwiększone ryzyko korupcji ze względu na swoją pozycję i możliwość wpływania na decyzje publiczne.

W praktyce oznacza to, że status PEP nie jest oceną moralną czy podejrzeniem o przestępczość, lecz obiektywną klasyfikacją ryzyka opartą na charakterze pełnionej funkcji. Z uwagi na wiele kontrowersyjnych przypadków traktowania osób eksponowanych politycznie przez instytucje finansowe Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) w swoich wytycznych podkreśla, że podmioty obowiązen muszą unikać nieuzasadnionej dyskryminacji osób PEP, stosując podejście proporcjonalne do rzeczywistego ryzyka.

Status PEP oznacza, że dana osoba zajmuje lub zajmowała w przeszłości (do 12 miesięcy wstecz) stanowisko o znaczeniu publicznym, które może narazić ją na zwiększone ryzyko korupcji lub innych przestępstw finansowych. Osoba PEP podlega szczególnym procedurom weryfikacji w instytucjach finansowych.

Podstawa prawna

• Ustawa AML z dnia 1 marca 2018 roku
• Artykuł 46 - specjalne zasady postępowania wobec PEP
• Rozporządzenie MF z 27.07.2021 r. - polska lista stanowisk

📋 Lista PEP - kto to jest osoba eksponowana politycznie

Ustalenie kim to jest osoba eksponowana politycznie nie jest procesem arbitralnym, lecz opiera się na międzynarodowych standardach FATF oraz ich transpozycji do prawa krajowego. Kluczową zasadą jest, że lista PEP nie obejmuje osób na stanowiskach średniego i niższego szczebla - dotyczy wyłącznie funkcji o rzeczywistym wpływie na podejmowanie decyzji publicznych.

Identyfikacja stanowisk PEP opiera się na analizie:

• Poziomu odpowiedzialności za podejmowanie decyzji publicznych
• Możliwości wpływania na alokację środków publicznych
• Ekspozycji medialnej i publicznej widoczności
• Dostępu do informacji mogących wpływać na rynki finansowe
• Możliwości oddziaływania na inne osoby publiczne

Lista PEP (osoby eksponowane politycznie) obejmuje osoby pełniące ważne funkcje publiczne, nie obejmuje jednak osób na stanowiskach średniego i niższego szczebla.

Główne kategorie stanowisk PEP:

🇵🇱 Polska lista PEP - 215 stanowisk objętych statusem

Proces tworzenia polskiej listy PEP był rezultatem szczegółowej analizy struktury administracji publicznej oraz implementacji wymogów dyrektywy AML UE. Minister Finansów, realizując delegację ustawową z art. 46c ust. 3 ustawy AML, przeprowadził kompleksową inwentaryzację stanowisk we wszystkich sektorach władzy publicznej.

Kryteria kwalifikacji stanowiska jako PEP:

• Poziom decyzyjności - możliwość podejmowania decyzji wiążących dla znacznej liczby osób
• Kontrola nad środkami publicznymi - dostęp do budżetu lub funduszy publicznych
• Wpływ regulacyjny - możliwość kształtowania przepisów lub polityk publicznych
• Pozycja hierarchiczna - zajmowanie wysokiego miejsca w strukturze organizacyjnej
• Reprezentacja zewnętrzna - występowanie w imieniu państwa lub instytucji publicznej

Lista 215 stanowisk została opracowana w konsultacji z GIIF (Generalny Inspektor Informacji Finansowej) oraz uwzględnia specyfikę polskiego systemu prawnego i administracyjnego. MF może aktualizować ten wykaz w odpowiedzi na zmiany organizacyjne w administracji lub nowe wytyczne europejskie.

Ważne: Minister Finansów wydał rozporządzenie z 27.07.2021 r. określające 215 krajowych stanowisk i funkcji publicznych objętych statusem PEP. MF może zaktualizować ten wykaz na podstawie art. 46c ust. 3 ustawy AML - monitoruj ewentualne zmiany.

Wybrane polskie stanowiska PEP:

• Marszałek województwa
• Wójt/burmistrz/prezydent miasta
• Starosta
• Szefowie służb specjalnych
• Kadra zarządzająca spółek Skarbu Państwa

📄 Pełny wykaz 215 stanowisk dostępny w rozporządzeniu MF z 27.07.2021 r.

Stanowiska w spółkach państwowych:

Nadchodzące zmiany w ramach pakietu AML UE

⚠️ Uwaga: W ramach pakietu AML UE przyjętego 31 maja 2024 roku, od 10 lipca 2027 roku nastąpią istotne zmiany!

Co się zmieni od lipca 2027:

AMLR: "Odmowa relacji wyłącznie z powodu bycia PEP stoi w sprzeczności z regulacją" - Dz. Urz. UE L 2024/1624

| Precyzyjne definicje czasowe | Utrzymanie 12 miesięcy od zakończenia funkcji zgodnie z art. 3 ust. 10 AMLR |

Definicje rodziny i bliskich współpracowników

Członkowie rodziny PEP:

• Małżonek lub partner
• Dzieci oraz ich partnerzy
• Rodzice
• Od lipca 2027 r. - rodzeństwo (zgodnie z AMLR)

Ważne: Zgodnie z art. 45 ust. 3 AMLR w związku z art. 46, obowiązek wzmożonej weryfikacji (EDD) dotyczy także członków rodzin i RCA przez okres ≥ 12 miesięcy od momentu, gdy PEP przestaje pełnić funkcję.

Bliscy współpracownicy PEP (RCA - powiązani bliscy współpracownicy):

• Osoby ze wspólnymi interesami gospodarczymi z PEP
• Osoby czerpające znaczące korzyści z relacji z PEP
• Inne bliskie relacje społeczne lub gospodarcze

Ponowna ocena statusu PEP - kiedy przestaje się być PEP

Procedura ponownej oceny statusu PEP jest jednym z najbardziej złożonych aspektów praktycznego stosowania przepisów AML. Wyzwanie polega na zrównoważeniu automatycznego podejścia opartego na czasie z indywidualną oceną ryzyka każdego przypadku.

Czynniki wpływające na decyzję o wygaśnięciu statusu PEP:

Analiza wpływu po zakończeniu funkcji

• Czy osoba nadal wywiera wpływ na decyzje w poprzedniej instytucji?
• Czy utrzymuje nieformalne kontakty z obecnymi funkcjonariuszami?
• Czy jej opinie są nadal szeroko komentowane w mediach?
• Czy posiada dostęp do informacji mogących wpływać na rynki?

Ocena nowego profilu zawodowego

• Charakter nowej działalności - czy związana z sektorem publicznym?
• Pozycja w nowej organizacji - czy na stanowisku decyzyjnym?
• Powiązania biznesowe - czy z podmiotami powiązanymi z sektorem publicznym?
• Aktywność medialna - czy nadal występuje jako ekspert/komentator?

Ważne: Status PEP nie jest trwały!

Procedura ponownej oceny:

1. Minimum 12 miesięcy po zakończeniu funkcji (zgodnie z art. 3 ust. 10 AMLR)
2. Utrzymanie 12-miesięcznego okresu również po wejściu w życie AMLR (od 2027 r.)
3. Ocena ryzyka przez instytucję obowiązaną
4. Analiza czynników:
   • Charakter pełnionej funkcji
   • Czas zakończenia funkcji
   • Bieżące ryzyko

Przykłady czynników ryzyka przy ponownej ocenie PEP:

• Aktywność w partii politycznej po odejściu z funkcji
• Ekspozycja medialna i publiczna widoczność
• Powiązania biznesowe z obecnymi urzędnikami
• Wpływ na decyzje publiczne pomimo formalnego odejścia

Wymóg dokumentacji: Każda decyzja o usunięciu statusu PEP musi być udokumentowana zgodnie z wytycznymi FATF i GIIF.

Praktyczne metody weryfikacji PEP

Weryfikacja statusu PEP stanowi jedno z największych wyzwań operacyjnych dla instytucji finansowych. Złożoność tego procesu wynika z konieczności łączenia różnorodnych źródeł informacji, dynamicznej zmiany statusów oraz potrzeby identyfikacji nie tylko samych PEP, ale także ich rodzin i bliskich współpracowników.

Wyzwania w codziennej praktyce

Problem jakości danych: Komercyjne bazy danych PEP, choć powszechnie używane, nie są idealne. Główne problemy to:

• Opóźnienia w aktualizacjach - nowe osoby PEP mogą nie być uwzględnione przez tygodnie
• Różnice w transliteracji nazwisk z alfabetów niełacińskich
• Brak jednoznacznych identyfikatorów - tylko imię i nazwisko często nie wystarcza
• Ograniczona informacja o rodzinach - szczególnie trudne dla bliskich współpracowników

Proceduralne pułapki:

• Nadmierne poleganie na oświadczeniach klienta - nie zwalnia z obowiązku weryfikacji
• Brak regularnych aktualizacji statusu istniejących klientów
• Nieodpowiednie procedury eskalacji w przypadku wątpliwości
• Niedostateczne szkolenie personelu w zakresie rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych

Główne problemy z bazami danych:

Wytyczne EBA dotyczące ograniczania ryzyka

Wytyczne EBA/GL/2024/03 - Oficjalny dokument ogranicza tzw. "nieuzasadnione ograniczanie ryzyka" - każda odmowa relacji musi być uzasadniona konkretnymi czynnikami ryzyka, nie statusem PEP jako takim.

Kluczowe wymogi EBA/GL/2024/03:

• Dokumentowanie powodów odmowy - szczegółowe uzasadnienie każdej decyzji
• Governance i nadzór - procedury zatwierdzania przez wyższe kierownictwo
• Proporcjonalne podejście do ryzyka w zależności od profilu klienta
• Różnicowanie między PEP krajowymi a zagranicznymi
• Uwzględnienie profilu jurysdykcji pochodzenia przy ocenie ryzyka

Centralna baza AMLA i raportowanie

Nowa infrastruktura danych (art. 11 Reg. 2024/1620): Od 2026 roku instytucje transgraniczne będą musiały:

• Raportować statystyki PEP do centralnej bazy AMLA
• Udostępniać dane o identyfikacji osób wysokiego ryzyka
• Współdzielić informacje o odmowach relacji z PEP
• Uczestniczyć w systemie wczesnego ostrzegania o zagrożeniach

Korzyści centralnej bazy:

• Lepsza koordynacja między krajami UE w wykrywaniu PEP
• Redukcja fragmentacji informacji o ryzyku transgranicznym
• Szybsze alerty o nowych osobach wysokiego ryzyka
• Standardyzacja raportowania w całej UE

Jak ustalić ryzyko klienta PEP - obowiązki instytucji

Ustalenie poziomu ryzyka klienta PEP wykracza daleko poza prostą identyfikację statusu. Współczesne podejście wymaga od instytucji finansowych przeprowadzenia analizy wielowymiarowej, która uwzględnia nie tylko fakt pełnienia funkcji publicznej, ale szeroki kontekst ryzyka.

Metodologia oceny ryzyka PEP

1. Analiza jurysdykcji:

• Indeks korupcji kraju pochodzenia (Transparency International)
• Stabilność polityczna i praworządność
• Jakość instytucji publicznych
• Historia przypadków korupcji na podobnych stanowiskach
• Efektywność organów ścigania w zwalczaniu przestępczości gospodarczej

2. Profil indywidualny:

• Charakter pełnionej funkcji - dostęp do środków publicznych
• Długość kadencji - czy stanowisko tymczasowe czy długoterminowe
• Historia zawodowa - poprzednie stanowiska publiczne
• Ekspozycja medialna - częstotliwość występowania w mediach
• Kontrowersje publiczne - czy osoba była przedmiotem śledztw

3. Profil relacji biznesowej:

• Rodzaj produktów finansowych - depozyty, kredyty, inwestycje
• Przewidywana wartość obrotów - czy proporcjonalna do legalnych dochodów
• Złożoność struktury transakcji - czy uzasadniona charakterem działalności
• Powiązania geograficzne - czy transakcje dotyczą krajów wysokiego ryzyka

Zwiększone ryzyko: Art. 46 ustawy AML zakłada wyższe ryzyko prania pieniędzy dla osób PEP

Ryzyko PEP dla podmiotów krajowych

Wzmożone środki weryfikacji muszą być proporcjonalne do:

• Jurysdykcji pochodzenia (indeks korupcji, transparentność)
• Profilu klienta (charakter działalności, źródła dochodów)
• Natury relacji (produkty, wartość transakcji)

Nie wszystkie osoby PEP wymagają automatycznie najwyższego poziomu środków bezpieczeństwa - podejście powinno być oparte na analizie ryzyka.

📝 Oświadczenie PEP - kto składa i jak wygląda procedura

Procedura oświadczeń PEP stanowi kluczowy element systemu identyfikacji, ale nie może być jedynym źródłem informacji. Praktyka pokazuje, że skuteczne zarządzanie ryzykiem PEP wymaga połączenia oświadczeń klienta z niezależną weryfikacją z zewnętrznych źródeł.

Prawne podstawy składania oświadczeń

Obowiązek składania oświadczeń wynika nie tylko z ustawy AML, ale także z szerszego kontekstu współpracy klienta z instytucją finansową. Rygory odpowiedzialności karnej mają zapewnić wiarygodność informacji, ale praktyka pokazuje ograniczenia tego mechanizmu.

Kluczowe elementy skutecznej procedury:

Kto składa oświadczenie?

• Klient instytucji obowiązanej
• Beneficjent rzeczywisty
• Reprezentant podmiotu

Wymagania formalne:

Forma: Oświadczenie na piśmie pod rygorem odpowiedzialności karnej

Wzór oświadczeń PEP

System AML generuje gotowe szablony zawierające:

• Dane osobowe klienta
• Oświadczenie o statusie PEP
• Sekcje dla beneficjentów rzeczywistych
• Miejsca na podpisy reprezentantów

Jak sprawdzić czy ktoś jest PEP - monitoring mediów i list sankcyjnych

Komunikat 42 GIIF (2024) + zalecenia FATF rekomendują:

Narzędzia analityczne:

• Automatyczna aktualizacja list PEP
• Monitoring członków rodzin
• Śledzenie mediów w czasie rzeczywistym
• Identyfikacja nowych osób o statusie PEP

⚖️ Obowiązki wobec PEP - jak postępować z klientami o statusie PEP

Zarządzanie relacjami z klientami PEP wymaga od instytucji finansowych wyważonego podejścia, które jednocześnie spełnia wymogi regulacyjne i nie dyskryminuje klientów wyłącznie ze względu na ich status. Wytyczne EBA wyraźnie zakazują automatycznej odmowy świadczenia usług tylko z powodu statusu PEP.

Zasady proporcjonalności w stosowaniu środków

Gradacja intensywności środków powinna uwzględniać:

• PEP krajowi vs. zagraniczni - różne poziomy ryzyka
• Charakter stanowiska - dostęp do środków publicznych vs. funkcje reprezentacyjne
• Jurysdykcja pochodzenia - stabilność systemu prawnego
• Historia współpracy - czy klient wcześniej budził wątpliwości
• Wartość i charakter transakcji - proporcjonalność do deklarowanych dochodów

Praktyczne wdrożenie obowiązków

1. Procedura uzyskania zgody kierownictwa

Definicja "kierownictwa" powinna być precyzyjna:

• MLRO - osoba odpowiedzialna za AML/CFT w instytucji
• Członek zarządu z kompetencjami w zakresie ryzyka
• Dyrektor ds. ryzyka lub podobne stanowisko
• Nie mogą być to - doradcy sprzedaży lub pracownicy operacyjni

Dokumentacja decyzji musi zawierać:

• Uzasadnienie merytoryczne - dlaczego relacja jest akceptowalna
• Ocenę ryzyka - jakie czynniki zostały uwzględnione
• Środki zaradcze - jakie dodatkowe kontrole zostaną zastosowane
• Harmonogram przeglądów - jak często będzie weryfikowana relacja

2. Weryfikacja źródła pochodzenia środków

Wymagania dokumentacyjne powinny być proporcjonalne do:

• Wartości transakcji - wyższe kwoty = więcej dokumentów
• Profilu ryzyka klienta - PEP z krajów wysokiego ryzyka = większa staranność
• Charakteru operacji - transakcje jednorazowe vs. regularne przelewy

3 główne obowiązki według ustawy AML:

1. Zgoda kierownictwa

Cel: Akceptacja wyższego szczebla przed nawiązaniem relacji

Kto udziela zgody?

• MLRO (osoba odpowiedzialna za AML w firmie)
• Członek zarządu z wiedzą AML
• Wyznaczony pracownik (nie sprzedaż!)

2. Źródło pochodzenia środków

Wymagana dokumentacja:

Kluczowe: Wymagane weryfikowalne potwierdzenie źródła majątku

Procedury przy braku dokumentów

Jeśli klient nie może dostarczyć wystarczającej dokumentacji źródła pochodzenia środków, instytucja powinna:

• Zwiększyć częstotliwość monitoringu transakcji
• Obniżyć progi raportowania podejrzanych transakcji
• W ostateczności rozważyć odmowę transakcji lub zakończenie relacji

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy AML i Komunikatem 42 GIIF.

3. Wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego

Praktyczne zastosowanie wzmożonych środków musi być dostosowane do profilu ryzyka konkretnego klienta. Mechaniczne stosowanie najwyższego poziomu kontroli dla wszystkich PEP może prowadzić do nieefektywności i dyskryminacji.

Elastyczne podejście do monitoringu:

• Częstotliwość przeglądów - od kwartalnych do rocznych
• Progi raportowania - proporcjonalne do profilu dochodowego
• Zakres weryfikacji - od podstawowego do pogłębionego
• Automatyzacja kontroli - wykorzystanie uczenia maszynowego do oznaczania podejrzanych wzorców

PEP podlegają wzmożonym środkom bezpieczeństwa finansowego, które obejmują:

• Częstszą analizę transakcji
• Niższe progi raportowania
• Szczegółową dokumentację źródła środków

❓ FAQ - Definicje i podstawy prawne

PEP co to?

PEP co to? PEP to osoba zajmująca eksponowane stanowisko polityczne (z ang. Politically Exposed Person). To termin określający osoby pełniące istotne funkcje publiczne, które z racji swojej pozycji są narażone na zwiększone ryzyko korupcji.

Kto to jest osoba eksponowana politycznie?

To osoba zajmująca wysokie stanowisko w administracji publicznej, parlamencie, sądownictwie, służbach specjalnych, spółkach Skarbu Państwa lub organizacjach międzynarodowych. Pełna lista obejmuje 215 stanowisk w Polsce.

Po jakim czasie przestaje się być PEP?

Status PEP utrzymuje się przez co najmniej 12 miesięcy od zakończenia pełnienia funkcji publicznej zgodnie z art. 3 ust. 10 AMLR. Ten 12-miesięczny okres pozostaje bez zmian również po wejściu w życie AMLR w 2027 roku. Po tym czasie instytucja może dokonać re-oceny czy dalsze traktowanie jako PEP jest uzasadnione.

Czy członek rodziny polityka to też PEP?

Tak, członkowie rodziny osoby PEP (małżonek, dzieci, rodzice, a od 2027 roku również rodzeństwo) oraz bliscy współpracownicy biznesowi również podlegają tym samym procedurom co osoba PEP.

🔧 FAQ - Procesy praktyczne i technologie

PEP co to znaczy w praktyce?

Status PEP oznacza, że dana osoba podlega wzmożonym procedurom weryfikacji w bankach i innych instytucjach finansowych, włączając w to sprawdzenie źródła pochodzenia środków i uzyskanie zgody kierownictwa na nawiązanie relacji.

Jakie obowiązki ma bank wobec klienta PEP?

Bank musi:

• Uzyskać zgodę kierownictwa na relację z PEP
• Ustalić źródło majątku klienta
• Stosować wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego
• Regularnie aktualizować informacje o statusie PEP

Oświadczenie PEP - kto musi je składać?

Oświadczenie o statusie PEP składa klient banku lub instytucji finansowej na żądanie tej instytucji. Oświadczenie musi być złożone na piśmie pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Jak sprawdzić czy ktoś jest na liście PEP?

Można sprawdzić w:

• Komercyjnych bazach danych PEP
• Publicznie dostępnych rejestrach
• Monitoringu mediów z użyciem AI
• Automatycznych systemach weryfikacji
• Rozwiązaniach technologii regulacyjnej zgodnych z wytycznymi EBA dotyczącymi ograniczania ryzyka

Lista PEP - gdzie ją znaleźć?

Oficjalna polska lista 215 stanowisk PEP znajduje się w rozporządzeniu Ministra Finansów z 27.07.2021 r. (pełny wykaz). Dodatkowo istnieją komercyjne bazy danych z aktualnymi listami osób PEP. Uwaga: MF może zaktualizować ten wykaz - monitoruj zmiany.

Status PEP jak ma wpływ na monitoring transakcji?

Oznacza stosowanie wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego:

• Częstsze analizowanie transakcji
• Niższe progi raportowania
• Zwiększona dokumentacja źródła pochodzenia środków
• Proporcjonalne podejście - ryzyko krajowe vs. zagraniczne
• Zakaz dyskryminacji - nie można odmówić relacji wyłącznie z powodu statusu PEP

📚 Przykłady praktyczne

Przypadek 1: Lokalny samorządowiec

Profil: Wójt gminy w średniej wielkości miejscowości
Sytuacja: Ubiega się o kredyt hipoteczny na 500 000 zł
Postępowanie banku:

• ✅ Uzyskano zgodę MLRO na relację
• ✅ Zweryfikowano źródło dochodów: wynagrodzenie z urzędu + dochody z gospodarstwa rolnego
• ✅ Zastosowano wzmożone środki: miesięczny przegląd transakcji
• ✅ Dokumentacja: PIT, umowa o pracę, dokumenty potwierdzające dochody rolnicze

Przypadek 2: Zagraniczny minister (były)

Profil: Były minister finansów z kraju UE, obecnie prywatny konsultant
Sytuacja: 14 miesięcy po zakończeniu funkcji - ponowna ocena statusu
Postępowanie banku:

• ✅ Analiza ekspozycji medialnej: nadal komentuje politykę gospodarczą
• ✅ Sprawdzenie powiązań: doradca w spółce powiązanej z sektorem publicznym
• ⚠️ Decyzja: Kontynuacja traktowania jako PEP przez kolejne 12 miesięcy
• ✅ Uzasadnienie: Nadal znaczący wpływ na decyzje gospodarcze

Przypadek 3: Członek rodziny PEP

Profil: Małżonka prezesa spółki Skarbu Państwa
Sytuacja: Założenie działalności gospodarczej w branży IT
Postępowanie banku:

• ✅ Identyfikacja jako RCA (bliski współpracownik)
• ✅ Weryfikacja niezależności biznesowej od działalności męża
• ✅ Monitoring transakcji pod kątem potencjalnych konfliktów interesów
• ✅ Regularne przeglądy co 6 miesięcy

💡 Rada dla analityków AML: W każdym przypadku kluczowa jest indywidualna ocena ryzyka zamiast mechanicznego stosowania najwyższych środków kontroli.

Pamiętaj: Ustawa w artykule 46 ust. 6 wymaga stosowania tych samych reguł postępowania nie tylko dla PEP, ale także dla członków rodziny PEP oraz osób znanych jako bliscy współpracownicy PEP.